Ferrum, terra cum igni natus, ferramenta et rerum humanorum
Jose GULLENTOPS

Thematische verzameling


1. Omschrijving :

José heeft haar hele leven in een metaalverwerkend bedrijf gewerkt en vandaar stamde ook het idee om een verzameling met als kernidee “staal” uit te bouwen. Ze koos voor haar verzameling een ongebruikelijke Latijnse betiteling en geeft in haar inleiding een woordje uitleg als volgt:

Laat Ferrum, vertaling “ijzer” u niet misleiden.
De Romeinen konden staal maken, maar zagen het gewoon als hoogwaardig ijzer.
Ook is het een stereotype dat de zware industrie een mannenaangelegenheid is.
Toch zijn er vrouwen die kennis en interesse hebben.
Wat volgt is geen exhaustieve index, eerder een keuze van realia ook i.v.m. toepassingen

De verzameling werd van bij het begin groots aangepakt, wat leidde in een eerste deelname aan een competitieve met meteen zes kaders van elk 16 pagina’s en ze verkreeg meteen ook een zeer goede waardering van de jury. José nam uitgebreid de tijd om haar verzameling samen met de jury te bekijken en kreeg naast het schouderklopje ook een pak raadgevingen mee om ze in de toekomst nog te verbeteren.

Haar huidige verzameling op basis van afgestempeld materiaal kan in feite in drie grote delen opgevat worden. In deel I doorloopt ze het hele proces, gaande van erts over ontginning tot ruw ijzer.
 

Illustratie "HEMATIET" Illustratie "PYRIET"

Wat is erts? Een gesteente, waaruit men één of meerdere materialen wint. Het metaalgehalte in ijzer-ertsen zoals hematiet, pyriet en sideriet verschilt. Andere metalen, zoals koper, zink, lood e.a komen in voldoende gehalte dan weer voor in andere ertsen.
 

Aangetekende zending verzonden in Warschau op 4.11.1961 met aankomt in Parijs op 7.12.1961
 

U ziet in de briefrand hoe de mijnwerkers afdalen, boren en kappen en hoe uiteindelijk de ertsen weggevoerd worden. De bijzondere afstempeling legt het accent op materiaal gebruikt bij de ontginning.

In deel 2 van haar verzameling gaat ze dieper in op een aantal staalbewerkingen, beschermingsmethodes en verschillende manieren van montage tot eindproduct. 

 

Door de geschiedenis waren er vele types van persen. Door de jaren heen zijn de persen sterk geëvolueerd. De meest moderne is nu computergestuurd. (Frankeermachinestempel type Neopost)

Schroeven, moeren, pinnen – het zijn allemaal verbindingsstukken uit staal.
Hier fraai gedocumenteerd op een gecensureerde brief, verstuurd in Chemnitz op 4.11.1941.

Naar aanleiding van commentaren bij de competitieve in 2007 mbt. de afgewerkte producten die zij eveneens in hoofdstuk 2 van haar verzameling aan bod liet komen, herwerkte José het hele plaatje van haar verzameling op dat vlak. Daarbij worden de afgewerkte producten in het teken van de piramide van Maslow bekeken.

Het plan onderging in dit hoofdstuk een hele metamorfose om zo de kijker vertrouwd te maken met de nieuwe visie terzake. Een verzameling evolueert constant.

Het geheel is afgerond met een hoofdstuk gewijd aan de sociale geschiedenis, meer bepaald in de staalnijverheid.


2. Plan (versie 2008) :
 

Hoofdstuk  I Ferrum, terra cum igni natus

Staal, uit aarde en vuur ontsproten, beschrijft de productie vanaf ertsontginning t/m staalfabriek.

1.1. Over ertsen, van ontginning tot gereed product voor de oogoven
1.2. In en rond de hoogoven, de chemie van erts en vuur
1.3. Uit de hoogoven kwam ruwijzer, nu maken we staal

Hoofdstuk II Ferramenta

Nu we “staal” hebben, wat doen we ermee?

        2.1. Via diverse bewerkingen, zgn 2de verwerking, naar eindproduct  
        2.2.
 Staal roest, enkele beschermingsmethodes
        2.3.
 Verschillende manieren van montage tot eindproduct
        2.4.
 Hoe het “eindproduct” vlg. de piramide van Maslow de behoeften van de mens invult.
               2.4.1.
  Fysiologische behoeften (voeding, kleding, onderdak)
               2.4.2.
  Veiligheid, bescherming, zekerheid, orde
               2.4.3.
  Sociaal contact
               2.4.4.
  Achting en waardering
               2.4.5.
  Kennis, wetenschap
               2.4.6.
  Schoonheid (kunst)
               2.4.7.
  Zelfontplooiing

 Hoofdstuk III Rerum Humanorum

Over menselijke aangelegenheden, de sociale geschiedenis, de staalnijverheid als doelgroep.

3.1. Werkgeversorganisaties
3.2. Werknemers hebben zich ook georganiseerd
 

Na een pauze van twee jaar waarbij deze verzameling met veel nieuw materiaal werd aangedikt, kwam ze verzameling terug in de kijker in het erehof tijdens het Regionaal Kampioenschap filatelie “Proboten 2009”, een organisatie van onze kring.

José had haar plan herwerkt én naar het Engels vertaald. De titel zelf wijzigde niet gezien de Latijnse vormgeving ervan. Na Proboten 2009 vertrok ze namelijk direct voor deelname op internationaal vlak, met name tijdens de interlandencompetitie “Eurothema” te Roskilde in Denemarken. Hier vaardigden zeven Europese landen een aantal thematische verzamelingen af om het tegen elkaar op te nemen.
 
De Belgische delegatie omvatte zeven deelnemers mét verzamelingen, die nog nooit op internationaal vlak deelnamen maar uiteraard binnen de Belgische competitie een hoog niveau behaalden. België behaalde er met het team de derde plaats. José zelf scoorde 73 % en kreeg hiervoor als score “Groot zilver”, volgens het afwijkende quoteringsschema, geldig in Denemarken.

De tijd die er was tussen Eurothema en het nationale kampioenschap Antverpia 2010 benutte José om haar verzameling aan te vullen met nieuwe interessante stukken en haar werk werd tijdens de competitieve te Antwerpen beloond met een fraaie score van 77 %.
 

Prolegomena

Don’t let “Ferrum” translated as “Iron” mislead you.
The Romans made steel, but defined it as iron of supreme quality.
It also is accepted as common wisdom that heavy industry is a male item.
Howeve
r there are females who have knowledge and interest in its item.
This is not an exhaustive inventory, rather a pragmatic approach aimed at showing the applications of steel in human society.

Chapter I – FERRUM, TERRA CUM IGNI NATUS
 Steel, born outof ore and fire, describes the production starting from the mining of ore till raw steel manufacturing.


1.1.
        On ores, from mining till compounding for high furnace
1.2.
        About the high furnace, the chemicals of ore and fire
1.3. Out of the high furnace came pig iron, now we make steel, the so called first elaboration.

Chapter II – FERRAMENTA
We now have “steel”, what shall we do with it?

2.1.
        Several manufacturing methods, the so called second elaboration leads
                  to ready to use products.
2.2.
        Steel rusts, some methods of protection
2.3.
        Methods of assembling
2.4.
        How “ready to use products” made out of steel fit in Maslow’s pyramid
                 
 of human needs.

2.4.1.    Food, cloths
2.4.2.
    Shelter
2.4.3.
    Social life
2.4.4.
    Respect
2.4.5.
    Knowledge
2.4.6.
    Arts
2.4.7.
    Self fulfilment
Chapter III – RERUM HUMANORUM
About human relations, history, focused on the steel industry


3.1.
        Organisation of the employers
3.2.
        Employees also organise
 

 

 

 

 

Ponsen is één van de meest recente ontwikkelingen van spaanloze metaalbewerkingen en zij maakt het gebruik van matrijzen overbodig. Dit waren onmisbare en dure accessoires van excenterpersen.

 

 

Smidse in Seki (Japan), productiecentrum voor messen en snijgereedschap. Het vlijmscherpe samoeraizwaard wordt hier gesmeed.

Publibel nr 2379 F uitgegeven vanaf 1970 met vermelding van het katalytisch proces voor het aanbrengen van een rubber coating op staal na de standaardproductie.

 


3. Tentoonstellingen en behaalde resultaten :

Ferrum, terra cum igni natus, ferramenta et rerum humanorum
13+14.10.2007ESTAIMPUIS
ESTAIMPUIS 2007 - Regionaal kampioenschap
Regio's Henegouwen-Namen in sportcomplex rue Masure
Competitief
GROOT ZILVER 75%
25 t/m 28.09.2008MARCHE-EN-FAMENNE
JUNEX 2008 - Nationaal kampioenschap
In Expohallen WES
Competitief
ZILVER 72%
30.10 t/m 01.11.2009BOORTMEERBEEK
PROBOTEN 2009 - Regionaal Kampioenschap
Tentoonstelling "Brabant" in de sporthal
Demonstratie in het erehof
06 t/m 08.11.2009ROSKILDE - DK
EUROTHEMA 2009
Internationale interlandenwedstrijd tijdens nat. Kampioenschap
Competitief
GROOT ZILVER 73%
Internationaal afwijkend quoteringsniveau
09 t/m 12.04.2010ANTWERPEN
ANTVERPIA 2010 - Europees Kampioenschap
Jeugdklasse 16-18 jaar thematisch in Bouwexpo
Competitief
GROOT ZILVER 77%
27 t/m 29.04.2012BOORTMEERBEEK
Tentoonstelling n.a.v. de Week van de Amateurkunsten. Thema: Home Made
Stand van de club in de Oude Malterie, Leuvensesteenweg 354, samen met werk van een 20-tal leden van de kring
Demonstratie
Fragment van 4 blz. uit deze verzameling
29.06.2014BOORTMEERBEEK
Tentoonstelling n.a.v. "Boortmeerbeek feest !" - Verenigingendag Editie I
Tentoonstelling van het werk van een 20-tal leden van de kring in de inkomhal van de sporthal.
Demonstratie
Fragment van 4 pagina's uit deze verzameling
10.10.2021BOORTMEERBEEK
Tentoonstelling n.a.v. "Boortmeerbeek feest !" - Verenigingendag Editie VII
Infostand met selectie uit 13 verzamelingen in verschillende disciplines
Demonstratie
Selectie van 4 pagina's uit deze verzameling
09.10.2022BOORTMEERBEEK
Tentoonstelling n.a.v. "Boortmeerbeek feest !" - Verenigingendag Editie VIII
Infostand met selectie uit 9 verzamelingen in verschillende disciplines
Demonstratie
Selectie van 4 pagina's uit deze verzameling
10.09.2023BOORTMEERBEEK
Tentoonstelling n.a.v "Boortmeerbeek feest"! - Verenigingendag Editie IX
Infostand met selectie uit 9 verzamelingen in verschillende disciplines
Demonstratie
Sectie van 4 pagina's uit deze verzameling


Info      Kalender      Clubblad      Historiek      In de pers      Uitgiften       Verzamelingen       Links